Gepubliceerd in Trouw op 5 februari 2018

In Cambodja zijn tien toeristen opgepakt, onder wie de 22-jarige Job uit Haarlem. Ze hebben ‘pornografische’ dansen uitgevoerd vlakbij heilige tempels. De foto’s tonen inderdaad een halve orgie, met kleren aan. Vooropgesteld: ik hoop dat ze snel de Cambodjaanse bak uit mogen. Het jaar cel dat ze boven het hoofd hangt is niet best. En eigenlijk bezocht Job alleen een wild feestje.

De Cambodjanen lijken vooral een statement te willen maken. Laten zien hoe hoog de instanties de heersende traditionele waarden hebben zitten. Een beetje zoals politici in Nederland zich opeens heel heftig uitspreken over normen en waarden om stemmen te winnen. Denk aan premier Rutte met zijn ridicule doe-maar-normaal-brief in de aanloop naar de vorige verkiezingen.

Complete subcultuur

Maar staat zo’n feest in Cambodja dan voor iets groters, waartegen de Cambodjanen willen optreden? Nou ja, eigenlijk wel. Want buiten excessen die het nieuws halen – zoals de jongen die in India dacht de Taj Mahal te moeten swaffelen of de Fries die de stekker eruit trok bij een boeddhistische ceremonie in Myanmar – is er een complete subcultuur onder backpackers ontstaan. Ze reizen naar verre landen, waar tradities en culturen volslagen anders zijn dan bij ons, om zich daar vervolgens geen hol van aan te trekken.

Wie ooit in Bali, Sri Lanka of Thailand is geweest, weet dit allang. Voor de thuisblijver een voorbeeld uit eigen ervaring in het Indiase Goa, zo bekend dat er zelfs een muziekstroming binnen de trance naar is vernoemd. Wat een paradijselijke kustprovincie moest zijn met witte stranden en jungle bleek een uitgestrekt openluchtfestival. Op het strand knalde trance uit de speakers. Er waren meer drank en drugs dan waar Lil’ Kleine van kan dromen. Een surfer, zonder shirt maar met malende kaken sloeg een arm om een armoedig vrouwtje in traditionele sari dat gefrituurde hapjes verkocht. Zij begreep hem zo goed, schreeuwde hij boven de muziek uit.

Feestjes

Over de hele wereld ligt een netwerk van dergelijke plekken, waarbij reisgidsjes de laatste update geven over waar ‘het’ gebeurt, terwijl in hostels de volgende gezamenlijke kroegentocht of het volgende strandfeest wordt aangekondigd waar reizigers in polonaise naartoe trekken. Zo wordt die wereldreis vooral één lange vakantie. Paul Theroux stelde al vast: ‘Toeristen weten niet waar ze zijn geweest, reizigers weten niet waar ze naartoe gaan.’

Wat de betreurenswaardige arrestatie van Job uit Haarlem vooral laat zien, is hoe de doellanden van dit type toerisme zich beginnen te roeren. Datzelfde Goa van de trancefeesten kent tegenwoordig een feestverbod, laat staan dat drugsgebruik er nog oogluikend wordt toegestaan, zoals dertig jaar terug.

Voorbeeld

Als we de wereld willen laten zien hoe te gek gaaf het Westen is en hoe belangrijk die normen en waarden zijn die wij zo graag in eigen land uitdragen, moeten we eerst eens letten op wat onze landgenoten in het buitenland uitvreten. Misschien kan Rutte daar eens een brief over schrijven.

Hier alvast een opzetje: ‘We voelen een groeiend ongemak wanneer mensen onze vrijheid misbruiken om daar de boel te verstieren. Backpackers die zich niet willen aanpassen, afgeven op andermans gewoonten en hun waarden afwijzen. Ik begrijp heel goed dat ze in die landen denken: als je ons land zo fundamenteel afwijst, heb ik liever dat je teruggaat naar Nederland. Dat gevoel heb ik namelijk ook. Doe normaal of kom terug.’