In hoog tempo worden de steden van India uitgebreid met moderne appartementencomplexen. Het leven in de voltooide complexen zie je langs de wegen geadverteerd op billboards: een westers bestaan van luxe. Witte appartementengebouwen met verzorgde tuinen, op de benedenverdieping een zwembad of een sportschool. Een jong stel dat lachend in de camera kijkt vanaf de bank, en op de achtergrond zie je vanuit hun raam de glooiende heuvels met hier en daar andere gebouwen. Die advertenties staan echter in schril contrast met de manier waarop er gebouwd wordt.

De arbeiders behoren tot de lage kaste in India, en zijn daarom gedoemd tot een leven van hard werken. Zij wonen op het bouwterrein in geïmproviseerde sloppenwijken van tentzeil en golfplaat. Bij het gebouw zelf wordt er hard gewerkt. De stenen worden in manden op het hoofd gedragen; de steigers zijn gammele bouwwerken van hout die met touw bijeen zijn gebonden. Om deze foto’s te maken hebben we ons moeten bewegen op plekken en hoogtes die door de Nederlandse arbodienst nooit goedgekeurd zouden zijn. Het harde bestaan is dan ook aan de arbeiders af te zien: hun kleren zijn raggen en hun lichamen zijn mager voor mensen die dagelijks zo veel sjouwen. Dat kan alleen het gevolg van ondervoeding zijn.

Een aantal keer zien we arbeiders lopen die een opmerkelijk jong gezicht hebben. De opziener verzekert ons echter dat er geen kinderarbeid op zijn terrein plaatsvindt. Vrouwen, kinderen, bejaarden, allemaal zijn ze op het terrein te vinden. Een traditionele rolverdeling is er nog wel: de vrouwen en ouderen lopen beneden rond, waar zij de bakstenen in manden doen en aangeven. Het zijn de mannen die in de gammele steigers klimmen en de hoogte in gaan.

Ook al is het kastensysteem officieel afgeschaft in India, het is nog altijd dagelijkse realiteit. Dat is vooral bij deze bouwprojecten duidelijk te zien. Het hele bestaan van de arbeiders is opgebouwd rondom het terrein. Je ziet jonge kinderen spelen in de modder; er worden spullen verkocht in kleine winkeltjes. Het is uitgegroeid tot een klein dorp. Zodra een gebouw voltooid is, beweegt het kamp door naar een volgend bouwproject. Daar wordt opnieuw het leven opgebouwd in de schaduw van de betonnen karkassen, die uitgroeien tot moderne flatgebouwen.

Gepubliceerd in IndiaNu nr. 202, als begeleidende tekst bij een fotoreportage van Marc Heeman