De 58-jarige Maria Angeles Nieto is een muizige dame, met haar grijze haren en een te grote winterjas waarbij ze telkens even ongemakkelijk haar handen in de jaszakken steekt. Ze praat langzaam, met een kleine stem. Maar uit wat ze zegt, blijkt dat Nieto precies weet waar ze over praat: ze heeft getallen paraat, onderzoeken, alles wat te maken heeft met het internationale vliegveld van Madrid en de plannen voor uitbreiding daarvan.

Zo weet Nieto dat de Spaanse overheid en Aena, de uitbater van het vliegveld, handig gebruikmaken van de recente fijnstofmetingen rondom Madrid. Vanwege de financiële impact van de coronapandemie is de korting van 60 procent op de prijs van openbaar vervoer nog steeds gehandhaafd, waardoor er de afgelopen twee jaar minder fijnstof op drukke kruispunten is gemeten. Dus daarmee is er best wat ruimte voor extra vervuiling vanuit het vliegveld. “Maar die korting gaat er binnenkort uit, en dan is dus ook die vervuiling terug.”

Lees verder bij Trouw

Gepubliceerd in Nieuwe Revu

PALMA DE MALLORCA, Spanje – In eerste instantie is Kiki argwanend. Het is niet dat hij blaft, maar de bezoekers worden ook niet de handen gelikt. Eerst moet hij weten dat het goed volk is. Geef hem eens ongelijk: voor de pitbull is deze camper simpelweg het huis dat hij moet beschermen, dit is zijn territorium. Dat er wielen onder het huis zitten en dat dit langs de kant van een weg op een industrieterrein staat geparkeerd, dat maakt voor Kiki niet uit. Dit is waar het baasje woont, voor de hond is er geen verschil met een rijtjeshuis.

Eenmaal binnen in de camper, zodra de bezoekers aan de campertafel met het baasje zitten te praten, is de argwaan voorbij. Het begint met een likje en al snel vergeet Kiki dat hij een pitbull van een kilo of twintig is. Vrolijk likkend en kwispelend springt hij op schoot bij de bezoekende journalisten. Intussen vertelt baasje Jose – noem me maar Pep, zo noemt iedereen me hier op Mallorca – waarom hij al drie jaar lang hier in een huis op wielen woont. “De prijzen om te huren zijn absurd hier in Palma, wie kan dat nog betalen? Bovendien heb ik hier alle vrijheid en een gemeenschap. Als ik heel eerlijk ben: ik zou voor geen goud meer willen ruilen.”

Continue reading Geen eigen huis, wel een plek onder de zon →

Negentig. Zoveel zakken plastic korrels heeft de deelregering van Galicië intussen op en bij de stranden weten te verzamelen. Negentig zakken van 25 kilo plastic elk, opgevist uit het zand en tussen het zeewier. Het lijkt misschien veel, maar het is nog geen 10 procent van de hoeveelheid plastic die in december in het water terechtkwam, toen voor de kust van Galicië zes containers overboord sloegen van een vrachtschip dat onderweg was naar Rotterdam.

In een van de containers zaten duizend zakken ‘pellets’ – korrels – de grondstof voor plastic producten. Al weken spoelen die in grote hoeveelheden op de stranden van de Spaanse noordkust aan. Tot onvrede van de Spanjaarden kwam de Galicische overheid pas enkele dagen geleden in actie, terwijl de eerste melding over de korrels al half december kwam. Honderden vrijwilligers besloten daarom maar zelf met vergieten en emmers de korrels uit het zand te zeven.

Lees verder bij Trouw

Met 300 kilometer per uur wiegend van de ene naar de andere miljoenenstad, terwijl je op je laptop met snel internet wat laatste dingen voor werk doet. Een monitor geeft aan hoe hard de trein rijdt en waar die rijdt.

Japan? China? Nee, het is de realiteit voor miljoenen reizigers in Spanje. Na China heeft het Zuid-Europese land met vierduizend kilometer spoor het grootste hogesnelheidsnetwerk ter wereld. Daarmee is Spanje voorloper in Europa. In nog geen tweeënhalf uur trein je van Madrid naar Barcelona. Met de auto duurt dat zes uur.

Doordat vier bedrijven met hogesnelheidstreinen over dit traject rijden, is er voor iedere portemonnee wat wils: van het luxesegment onder AVE tot prijsvechter Ouigo, waarvan de tickets voor een paar tientjes te vinden zijn voor de slim zoekende reiziger. Het is het gevolg van het opengooien van de markt. In Brussel heet dat het ‘Spaanse model’: genoemd als voorbeeld voor andere landen.

Lees verder bij Trouw

Es lo que hay. Het is die Spaanse uitspraak die me geregeld door het hoofd schiet als ik door de kronkelstraten van Madrid wandel, langs de volle terrasjes die zoemen van de gezelligheid en ontspanning. Het is wat het is, zouden wij die uitspraak in Nederland vertalen. Maar hier in Madrid is het veel méér dan een uitspraak. Es lo que hay is een levensinstelling, een manier om naar de dingen te kijken die je in het leven overkomen zonder je daar allemaal al te druk om te maken.

Toen ik twee jaar geleden naar Madrid verhuisde om als Spanje-correspondent aan de slag te gaan, bracht ik een Nederlands rugzakje vol vooroordelen mee. In Spanje krijg je niets voor elkaar, iedereen komt te laat, noem het maar op. Maar bij de eerste appartementen die ik bezichtigde, stond de makelaar altijd braaf op tijd voor deur voor onze afspraak. En die ene makelaar die twee minuten te laat kwam, die verontschuldigde zich gelijk. Niets geen mañana, mañana hier in de grote stad. Het is simpelweg ahora, ahora.

Wat me heeft verbaasd, is dat met die punctualiteit niet al die stress meekomt zoals wij die gewend zijn geraakt in de snelkookpan die Nederland is geworden. Madrid is een metropool van miljoenen inwoners, maar zelden heb ik hier op de wegen bumperklevers achter me of andere druk toeterende asociale bestuurders, zelden zie ik mensen om me heen rennen. Nee, de Spanjaard maakt zich niet zo druk.

Ik hoor u denken, als fervent Spanjeganger: dat weten we toch allemaal allang, meneer de correspondent? Dat er nog steeds Nederlanders zijn die hun idee van Spanje niet hebben vernieuwd sinds hun laatste bezoek in de jaren negentig is toch geen nieuws? Nee zeker niet. Maar wel nieuw is dat voor mijn Spaanse vrienden intussen genoeg redenen zijn om in de stress te schieten. Want zoals in Nederland de prijzen flink zijn gestegen, zo is ook de rekening voor een gemiddelde tortilla met glas albariño hier een stuk pittiger geworden. Tegelijk gaan de huizenprijzen door het dak afgelopen jaren – onder andere door dat waar ook ik schuldig aan ben: de komst van Noord-Europeanen die wel begrijpen hoe heerlijk het leven onder de Spaanse zon is.

Het is nog niet zo erg als in Lissabon – waar de gemiddelde huurprijs sinds deze zomer hoger ligt dan die van Amsterdam – maar ook hier in Madrid begint een eigen woning steeds meer een droom te worden voor vele jonge Spanjaarden. Ik denk aan die vriendin die nadat haar relatie stukliep weer bij haar ouders is ingetrokken omdat ze alleen geen appartement kan huren, terwijl ze als actrice al behoorlijk naam heeft opgebouwd – met honderdduizenden volgers op Instagram. Daar lig je dan, op je vijfendertigste, weer tussen de muziekposters uit je jeugd.

Maar ook zij haalt haar schouders op en zegt, dit is gewoon even hoe het is. Es lo que hay. Het heeft geen nut om me er druk om te maken. Steeds meer krijg ik het gevoel dat mijn Spaanse vrienden het leven met een rustige gelatenheid tot zich laten komen, waar de gemiddelde zen-boeddhist nog jaloers op zou zijn. Daar kan ik als nieuwe Madrileen nog veel van leren.

Column in Por Favor

Francisco Negalha weet nog precies waar hij twintig jaar geleden de drugs vond. Daar, naast die zwarte rotspunten die uit het zand opsteken, net voorbij waar nu een stel toeristen op badlakens liggen te zonnen. Het was acht uur ´s ochtends. Het strand was nog verlaten toen Negalha er met zijn zoontje wandelde en zijn eerste gedachte was dat iemand een vuilniszak had gedumpt. Eenmaal dichterbij zag hij dat het plastic op de rotspunten kapot was geslagen, en daarin zag hij rechthoekige blokken. Ook het zwarte verpakkingsmateriaal daarvan was opengescheurd, waardoor Negalha het wit van de cocaïne zag, dat sterk afstak tegen het zwarte vulkanische zand dat zo kenmerkend is voor de Azoren.

Gelijk liep de middelbareschooldocent naar de dichtstbijzijnde strandtent om de politie te bellen. Eerst dachten die nog dat hij een grapje maakte, toen hij zijn naam zei – Negalha betekent naaigaren in het Portugees, ofwel een lijntje. “Hallo, u spreekt met Francisco Lijntje. Ik heb een grote hoeveelheid coke gevonden.” Dat was zijn boodschap. Maar nog geen vijftien minuten later stond het strand vol met politieagenten, die Negalha later zouden vertellen dat hij zeven kilo aangespoelde cocaïne had gevonden.

Die julidag in 2001 was niet voor het eerst dat er cocaïne aanspoelde op de Portugese eilandengroep, en zou ook zeker niet voor het laatst zijn. Wel was het verreweg de grootste hoeveelheid ooit. Later zou blijken dat het afkomstig was van een jacht dat werd bestuurd door de Italiaan Antonino Quinci en een Venezolaan, die met tussen de zeven- en achthonderd kilo cocaïne onderweg waren, maar door een gebroken roer in de problemen waren gekomen. De cocaïne verborgen ze op verschillende plekken rondom het eiland São Miguel, waarna ze de boot voor reparatie naar een werf brachten. Doordat daarna een storm over het eiland trok, raakte een deel van de cocaïne die was verborgen los. Onder andere een aantal pakketten die de Italiaan met kettingen onder water had vastgemaakt begon te drijven, en spoelde aan op de stranden van het eiland.

Gepubliceerd in Nieuwe Revu eind november

De kerkbanken beginnen te schudden. Eerst een paar keer kort, daarna gaat alles volledig heen en weer, omhoog en omlaag, alle kanten uit. De eerste stenen vallen naar beneden in een wolk van gruis. De pastoor duikt geschrokken ineen, de houten kerkbanken schudden alsmaar harder naar voren en naar achteren. Links en rechts vallen kaarsen om, een lap stof vat vlam en binnen de kortste keren schieten die vlammen omhoog.

De bezoekers van het museum kijken gespannen giechelend om zich heen, een oudere dame houdt de armleuningen van de bank stevig vast. Zoals in de voorafgaande zalen van de expositie duidelijk is gemaakt: dit is 1 november 1755, de dag waarop Lissabon werd getroffen door een verwoestende aardbeving. De interactieve expositie is erop gericht om bezoekers niet alleen over die historische gebeurtenis te laten lezen, maar deze volledig te ervaren: zodra de kerkbanken eindelijk weer stilstaan, worden de bezoekers de volgende zaal in geleid. Daar is het warm en rokerig, uit speakers klinkt rumoer en geschreeuw.

Lees verder bij Trouw