Met 300 kilometer per uur wiegend van de ene naar de andere miljoenenstad, terwijl je op je laptop met snel internet wat laatste dingen voor werk doet. Een monitor geeft aan hoe hard de trein rijdt en waar die rijdt.

Japan? China? Nee, het is de realiteit voor miljoenen reizigers in Spanje. Na China heeft het Zuid-Europese land met vierduizend kilometer spoor het grootste hogesnelheidsnetwerk ter wereld. Daarmee is Spanje voorloper in Europa. In nog geen tweeënhalf uur trein je van Madrid naar Barcelona. Met de auto duurt dat zes uur.

Doordat vier bedrijven met hogesnelheidstreinen over dit traject rijden, is er voor iedere portemonnee wat wils: van het luxesegment onder AVE tot prijsvechter Ouigo, waarvan de tickets voor een paar tientjes te vinden zijn voor de slim zoekende reiziger. Het is het gevolg van het opengooien van de markt. In Brussel heet dat het ‘Spaanse model’: genoemd als voorbeeld voor andere landen.

Lees verder bij Trouw

Es lo que hay. Het is die Spaanse uitspraak die me geregeld door het hoofd schiet als ik door de kronkelstraten van Madrid wandel, langs de volle terrasjes die zoemen van de gezelligheid en ontspanning. Het is wat het is, zouden wij die uitspraak in Nederland vertalen. Maar hier in Madrid is het veel méér dan een uitspraak. Es lo que hay is een levensinstelling, een manier om naar de dingen te kijken die je in het leven overkomen zonder je daar allemaal al te druk om te maken.

Toen ik twee jaar geleden naar Madrid verhuisde om als Spanje-correspondent aan de slag te gaan, bracht ik een Nederlands rugzakje vol vooroordelen mee. In Spanje krijg je niets voor elkaar, iedereen komt te laat, noem het maar op. Maar bij de eerste appartementen die ik bezichtigde, stond de makelaar altijd braaf op tijd voor deur voor onze afspraak. En die ene makelaar die twee minuten te laat kwam, die verontschuldigde zich gelijk. Niets geen mañana, mañana hier in de grote stad. Het is simpelweg ahora, ahora.

Wat me heeft verbaasd, is dat met die punctualiteit niet al die stress meekomt zoals wij die gewend zijn geraakt in de snelkookpan die Nederland is geworden. Madrid is een metropool van miljoenen inwoners, maar zelden heb ik hier op de wegen bumperklevers achter me of andere druk toeterende asociale bestuurders, zelden zie ik mensen om me heen rennen. Nee, de Spanjaard maakt zich niet zo druk.

Ik hoor u denken, als fervent Spanjeganger: dat weten we toch allemaal allang, meneer de correspondent? Dat er nog steeds Nederlanders zijn die hun idee van Spanje niet hebben vernieuwd sinds hun laatste bezoek in de jaren negentig is toch geen nieuws? Nee zeker niet. Maar wel nieuw is dat voor mijn Spaanse vrienden intussen genoeg redenen zijn om in de stress te schieten. Want zoals in Nederland de prijzen flink zijn gestegen, zo is ook de rekening voor een gemiddelde tortilla met glas albariño hier een stuk pittiger geworden. Tegelijk gaan de huizenprijzen door het dak afgelopen jaren – onder andere door dat waar ook ik schuldig aan ben: de komst van Noord-Europeanen die wel begrijpen hoe heerlijk het leven onder de Spaanse zon is.

Het is nog niet zo erg als in Lissabon – waar de gemiddelde huurprijs sinds deze zomer hoger ligt dan die van Amsterdam – maar ook hier in Madrid begint een eigen woning steeds meer een droom te worden voor vele jonge Spanjaarden. Ik denk aan die vriendin die nadat haar relatie stukliep weer bij haar ouders is ingetrokken omdat ze alleen geen appartement kan huren, terwijl ze als actrice al behoorlijk naam heeft opgebouwd – met honderdduizenden volgers op Instagram. Daar lig je dan, op je vijfendertigste, weer tussen de muziekposters uit je jeugd.

Maar ook zij haalt haar schouders op en zegt, dit is gewoon even hoe het is. Es lo que hay. Het heeft geen nut om me er druk om te maken. Steeds meer krijg ik het gevoel dat mijn Spaanse vrienden het leven met een rustige gelatenheid tot zich laten komen, waar de gemiddelde zen-boeddhist nog jaloers op zou zijn. Daar kan ik als nieuwe Madrileen nog veel van leren.

Column in Por Favor

Francisco Negalha weet nog precies waar hij twintig jaar geleden de drugs vond. Daar, naast die zwarte rotspunten die uit het zand opsteken, net voorbij waar nu een stel toeristen op badlakens liggen te zonnen. Het was acht uur ´s ochtends. Het strand was nog verlaten toen Negalha er met zijn zoontje wandelde en zijn eerste gedachte was dat iemand een vuilniszak had gedumpt. Eenmaal dichterbij zag hij dat het plastic op de rotspunten kapot was geslagen, en daarin zag hij rechthoekige blokken. Ook het zwarte verpakkingsmateriaal daarvan was opengescheurd, waardoor Negalha het wit van de cocaïne zag, dat sterk afstak tegen het zwarte vulkanische zand dat zo kenmerkend is voor de Azoren.

Gelijk liep de middelbareschooldocent naar de dichtstbijzijnde strandtent om de politie te bellen. Eerst dachten die nog dat hij een grapje maakte, toen hij zijn naam zei – Negalha betekent naaigaren in het Portugees, ofwel een lijntje. “Hallo, u spreekt met Francisco Lijntje. Ik heb een grote hoeveelheid coke gevonden.” Dat was zijn boodschap. Maar nog geen vijftien minuten later stond het strand vol met politieagenten, die Negalha later zouden vertellen dat hij zeven kilo aangespoelde cocaïne had gevonden.

Die julidag in 2001 was niet voor het eerst dat er cocaïne aanspoelde op de Portugese eilandengroep, en zou ook zeker niet voor het laatst zijn. Wel was het verreweg de grootste hoeveelheid ooit. Later zou blijken dat het afkomstig was van een jacht dat werd bestuurd door de Italiaan Antonino Quinci en een Venezolaan, die met tussen de zeven- en achthonderd kilo cocaïne onderweg waren, maar door een gebroken roer in de problemen waren gekomen. De cocaïne verborgen ze op verschillende plekken rondom het eiland São Miguel, waarna ze de boot voor reparatie naar een werf brachten. Doordat daarna een storm over het eiland trok, raakte een deel van de cocaïne die was verborgen los. Onder andere een aantal pakketten die de Italiaan met kettingen onder water had vastgemaakt begon te drijven, en spoelde aan op de stranden van het eiland.

Gepubliceerd in Nieuwe Revu eind november

De kerkbanken beginnen te schudden. Eerst een paar keer kort, daarna gaat alles volledig heen en weer, omhoog en omlaag, alle kanten uit. De eerste stenen vallen naar beneden in een wolk van gruis. De pastoor duikt geschrokken ineen, de houten kerkbanken schudden alsmaar harder naar voren en naar achteren. Links en rechts vallen kaarsen om, een lap stof vat vlam en binnen de kortste keren schieten die vlammen omhoog.

De bezoekers van het museum kijken gespannen giechelend om zich heen, een oudere dame houdt de armleuningen van de bank stevig vast. Zoals in de voorafgaande zalen van de expositie duidelijk is gemaakt: dit is 1 november 1755, de dag waarop Lissabon werd getroffen door een verwoestende aardbeving. De interactieve expositie is erop gericht om bezoekers niet alleen over die historische gebeurtenis te laten lezen, maar deze volledig te ervaren: zodra de kerkbanken eindelijk weer stilstaan, worden de bezoekers de volgende zaal in geleid. Daar is het warm en rokerig, uit speakers klinkt rumoer en geschreeuw.

Lees verder bij Trouw

Voor de 14-jarige Isabel uit het Spaanse stadje Almendralejo begon het schooljaar met een schok. Op het schoolplein merkte ze dat er vreemd naar haar gekeken werd en vooral gelachen. Al snel hoorde ze wat er aan de hand was, toen een jongen naar haar toe kwam. “Ik heb een naaktfoto van je gezien”, zei hij.

Een naaktfoto die in de appgroepen van je vrienden en klasgenoten circuleert is sowieso al de schrik van veel jongeren. Maar in dit geval komt er nog iets bovenop: Isabel heeft de naaktfoto nooit laten maken. Zij is één van zeker 21 minderjarige meisjes van tussen de 11 en 17 uit Almendralejo van wie met kunstmatige intelligentie seksueel getinte foto’s zijn gegenereerd. Dit is grotendeels gebeurd aan de hand van de normale foto’s die zij van zichzelf op sociale media hebben staan. Eén van de meisjes blijkt ook afgeperst te zijn door een klasgenoot, die tien euro van haar wilde om naaktfoto’s van haar niet openbaar te maken.

Lees verder in Trouw

De grote verkiezingszege van rechts in Spanje is uitgebleven. Nadat in mei bij lokale verkiezingen de politieke wind ineens opmerkelijk hard uit die hoek was gaan waaien, werd verwacht dat bij de vervroegde verkiezingen van zondag een meerderheid zou worden behaald door het centrumrechtse PP en het radicaalrechtse Vox. Maar na het tellen van de stemmen bleken ze net geen meerderheid van 176 van de 350 zetels hebben behaald. Daardoor blijft Spanje achter met de grote vraag: wat nu?

Een aantal mogelijkheden ligt op tafel. De eerste is dat er opnieuw verkiezingen worden uitgeroepen, die dan waarschijnlijk plaatsvinden in december of januari. Maar het is nog altijd mogelijk dat met de huidige uitslag, hoe verdeeld die ook is, toch nog een regering gevormd wordt. De linkse premier Pedro Sánchez lijkt in dat laatste te geloven. “Deze democratie zal de formule voor bestuur vinden”, zei hij op maandag.

Lees verder in Trouw