Lissabon zal weer op haar grondvesten schudden

De kerkbanken beginnen te schudden. Eerst een paar keer kort, daarna gaat alles volledig heen en weer, omhoog en omlaag, alle kanten uit. De eerste stenen vallen naar beneden in een wolk van gruis. De pastoor duikt geschrokken ineen, de houten kerkbanken schudden alsmaar harder naar voren en naar achteren. Links en rechts vallen kaarsen om, een lap stof vat vlam en binnen de kortste keren schieten die vlammen omhoog.

De bezoekers van het museum kijken gespannen giechelend om zich heen, een oudere dame houdt de armleuningen van de bank stevig vast. Zoals in de voorafgaande zalen van de expositie duidelijk is gemaakt: dit is 1 november 1755, de dag waarop Lissabon werd getroffen door een verwoestende aardbeving. De interactieve expositie is erop gericht om bezoekers niet alleen over die historische gebeurtenis te laten lezen, maar deze volledig te ervaren: zodra de kerkbanken eindelijk weer stilstaan, worden de bezoekers de volgende zaal in geleid. Daar is het warm en rokerig, uit speakers klinkt rumoer en geschreeuw.

Lees verder bij Trouw

Het communisme in Spanje: verhuld en modern, maar nog altijd zeer aanwezig

“Het is allemaal leuk en aardig, die progressieve strijd voor ecologie en feminisme. Maar wat ik me nu afvraag: hoe kan het dat we vastlopen? Hoe kan het dat het kapitaal nog steeds wint en de arbeider het telkens weer moeilijker heeft? Moeten we daar niet voor strijden?”

Het is de eerste van de publieksvragen, die veel te lang duren om allemaal hier op te schrijven. In dit zweterige debatzaaltje worden de vragen namelijk op écht communistische wijze ellenlang uitgesponnen – sommige duren tot tien minuten en zijn daarmee eerder complete lezingen. Maar de Spaanse minister van consumptie Alberto Garzón – actief lid van de communistische partij – luistert geduldig naar alles wat zijn ‘kameraden’ te zeggen en te vragen hebben over de linkse regering waar hij de afgelopen jaren deel van heeft uitgemaakt.

We zijn hier namelijk op het festival van de Spaanse Communistische Partij (PCE): een jaarlijkse bijeenkomst waar de positie van de arbeider besproken wordt en waar gefantaseerd wordt over de revolutie.

Lees verder bij Trouw

Zorgen in Spanje om AI-naaktfoto’s van minderjarigen

Voor de 14-jarige Isabel uit het Spaanse stadje Almendralejo begon het schooljaar met een schok. Op het schoolplein merkte ze dat er vreemd naar haar gekeken werd en vooral gelachen. Al snel hoorde ze wat er aan de hand was, toen een jongen naar haar toe kwam. “Ik heb een naaktfoto van je gezien”, zei hij.

Een naaktfoto die in de appgroepen van je vrienden en klasgenoten circuleert is sowieso al de schrik van veel jongeren. Maar in dit geval komt er nog iets bovenop: Isabel heeft de naaktfoto nooit laten maken. Zij is één van zeker 21 minderjarige meisjes van tussen de 11 en 17 uit Almendralejo van wie met kunstmatige intelligentie seksueel getinte foto’s zijn gegenereerd. Dit is grotendeels gebeurd aan de hand van de normale foto’s die zij van zichzelf op sociale media hebben staan. Eén van de meisjes blijkt ook afgeperst te zijn door een klasgenoot, die tien euro van haar wilde om naaktfoto’s van haar niet openbaar te maken.

Lees verder in Trouw

Na de aanslagen waait er een rechtse wind in Ripoll

Idyllisch. Dat komt als eerste in je op zodra je over een slingerende bergweg het Catalaanse plaatsje Ripoll binnenrijdt: tussen zachtgroene bossen, langs de rustig stromende Ter, ligt het historische plaatsje pittoresk aan de voet van de Pyreneeën. Midden in het centrum staat een eeuwenoud klooster, bekend als de wieg van Catalonië.

Wie door de middeleeuwse straatjes stapt kan nog even in de idylle geloven, maar al snel worden de eerste barsten zichtbaar: dichtgetimmerde winkels, verwaarloosde gevels met afbladderende verf.

In de twintigste eeuw bloeide hier een textielindustrie, maar de economie heeft duidelijk een klap gekregen. Het is het eerste wat een paar mannen in een bar aan de rivier zeggen: ja, het is hier mooi, maar er is geen werk. En, vertellen ze er meteen bij: Ripoll staat ook bekend als de plek waar de aanslagplegers van de Ramblas in Barcelona vandaan kwamen.

Lees verder bij Trouw

Nieuwe verkiezingen of een instabiele regering

De grote verkiezingszege van rechts in Spanje is uitgebleven. Nadat in mei bij lokale verkiezingen de politieke wind ineens opmerkelijk hard uit die hoek was gaan waaien, werd verwacht dat bij de vervroegde verkiezingen van zondag een meerderheid zou worden behaald door het centrumrechtse PP en het radicaalrechtse Vox. Maar na het tellen van de stemmen bleken ze net geen meerderheid van 176 van de 350 zetels hebben behaald. Daardoor blijft Spanje achter met de grote vraag: wat nu?

Een aantal mogelijkheden ligt op tafel. De eerste is dat er opnieuw verkiezingen worden uitgeroepen, die dan waarschijnlijk plaatsvinden in december of januari. Maar het is nog altijd mogelijk dat met de huidige uitslag, hoe verdeeld die ook is, toch nog een regering gevormd wordt. De linkse premier Pedro Sánchez lijkt in dat laatste te geloven. “Deze democratie zal de formule voor bestuur vinden”, zei hij op maandag.

Lees verder in Trouw

Met een knipoog naar Franco en de Spaanse vlag in de hand

“Nazi’s zijn het. Een stelletje fascisten. Daarom heb ik die vlag hangen.” De 81-jarige Francisco Navarro duwt het rolgordijn opzij dat voor zijn open voordeur hangt om de vliegen tegen te houden, zodat hij zichtbaar wordt in het duister van zijn woning. Het is snikheet midden op deze julidag aan de Valenciaanse kust. Hier in het plaatsje Nàquera van nog geen achtduizend inwoners is het ook in figuurlijke zin behoorlijk warm en broeierig, zoals te merken is aan Navarro’s harde woorden. “Die vlag is een protest, omdat ze onze vrijheden dreigen af te nemen.”

Navarro, die tijdens zijn werkende leven sinaasappelboer was in de omgeving, vertelt dat hij oud genoeg is om de rechtse dictatuur van Franco (1939-1975) te hebben meegemaakt. Hij kijkt omhoog, alsof hij door de onderkant van zijn balkon heen een blik werpt op de kleurrijke strepen van de regenboogvlag die hij daar heeft hangen. “Die lui van Vox zijn precies hetzelfde. Dat hebben we al eens in Spanje gezien.”

Lees verder bij Trouw

Madrid zoekt verkoeling in de fontein

Zodra de fontein overgaat van harde stralen naar sproeistand, klinkt het gejuich van de kinderen die zich meteen in de waternevel haasten. Er wordt gelachen en gesprongen, op de achtergrond klinkt vrolijke bachata-muziekuit een meegebrachte speaker. Koelboxen worden geopend voor flessen fris en bier. Dit rijtje fonteinen langs de rivier in Madrid is voor inwoners dé plek om op een hete dag af te koelen.

“Nu de kinderen zomervakantie hebben, gaan we iedere dag naar een ander parkje”, vertelt de 50-jarige Oracely Montecinos. Met haar schoonzus zit ze in het gras, terwijl de kinderen van en naar de fontein rennen. “Thuis heb ik airco, maar als alleenstaande moeder heb ik het geld niet om die de hele dag te laten draaien. Dus zoeken we op het heetst van de dag overal verkoeling.”

Lees verder bij Trouw

Barcelona wordt door groene eilanden leefbaarder maar ook duurder

Voor lunchroom EatMyTrip staat een rij. De gelukkigen die een tafeltje op het terrasje hebben bemachtigd, zijn een Amerikaans stel en wat Duitse jongens. Ze fotograferen enthousiast hun brunch van eggs benedict en cappuccino’s, waarvan de melk is gekleurd in dezelfde zuurstokkleuren die de complete tent uitstraalt. Een vorkheftruck komt de hoek om met een bankje dat hier op de kruising van Consell de Cent en Carrer de Girona moet worden geplaatst. Het autoluwe plein, dat deze voorheen drukke verkeersader in Eixample zal worden, is bijna klaar.

Dit is een van Barcelona’s superilles (supereilanden in het Catalaans), deel van een ingrijpende groene hervorming. Het asfalt heeft plaatsgemaakt voor bloembakken en zand, de verkeerslichten zijn vervangen door bomen. Alleen al in de wijk Eixample wordt in totaal 33 kilometer straat autoluw en ruim twintig drukke kruispunten veranderen in eilanden van groen. Barcelona promoot de superilles internationaal, en helpt steden als Berlijn en Parijs vergelijkbare plannen te implementeren.

Lees verder bij Trouw

De BedrogBus tourt door Spanje om desinformatie en oplichting te bestrijden, maar niet iedereen is daar blij mee

“Heb je weleens een bericht gekregen dat van je bank leek te komen?” Met die vraag spreekt Marina Lacalle voorbijgangers aan op het centrale plein van Mora. Sommigen lopen gelijk door, anderen blijven staan en luisteren naar wat deze roodharige vrouw hen te vertellen heeft. Bewapend met informatiefolders legt ze uit hoe belangrijk het is om altijd na te denken voordat je op die link klikt, of het liefste de bank zelf te bellen om te controleren of het klopt.

Lacalle is op pad met de BuloBús – de BedrogBus – voor een wekenlange tour door Spanje, van Catalonië tot Andalusië tot Galicië, om overal in kleinere steden voorlichting te geven over desinformatie en oplichting. Als samenwerking van de Spaanse factchecker Maldita en het Amerikaanse Google News mikt de organisatie voornamelijk op ouderen van boven de 65 , waarvan volgens eigen onderzoek meer dan de helft stelt niet voldoende toegerust te zijn om oplichting en desinformatie te herkennen. Het is een serieus probleem in een land dat snel vergrijst.

Lees verder bij Trouw

Op les bij de Spaanse brandweer

Achter de brandweerkazerne ligt een stapel stro klaar. Langgerekt, in verschillende hopen: het stelt een reeks heuvels met begroeiing voor, met een dalletje tussen twee hoger gelegen gebieden in. Wanneer een van de brandweermannen naar voren stapt om met een benzinebrander de stapel aan één kant aan te steken, zien we het vuur bewegen zoals dat bij een natuurbrand zou gaan.

Edgar Nebot, brandweerman hier in Catalonië, wijst: het vuur trekt knisperend langs de ene helling met de wind mee tot het hoogste punt, daar zie je de rook aan de ene kant terwijl het vuur juist linksom wordt getrokken. Het vuur beweegt zich traag tegen de wind in, waardoor zodra het dalletje is bereikt een duidelijk verschil ontstaat op de twee heuvelflanken van de tweede top: aan de ene kant gaat het vuur snel en aan de andere kant langzaam.

Lees verder bij Trouw